Czym są frezy i na czym polega frezowanie?
Frezy są narzędziami służącymi do mechanicznej obróbki drewna litego, płyt wiórowych czy obróbki płyt MDF – a więc nie tylko drewna, ale również materiałów drewnopodobnych. Frezy wykonuje się ze stali szybkotnącej lub węglików spiekanych i instaluje na frezarce, która napędza je w odpowiedni sposób. Frezy wykorzystuje się nie tylko do obróbki drewna, ale także do obróbki niektórych tworzyw sztucznych, stali, szkła i innych materiałów.
Podział frezów do drewna na wykonane ze stali szybkotnącej i węglików podyktowany jest koniecznością stosowania ich do obróbki materiałów o różnej twardości. I tak frezów ze stali szybkotnącej używa się do obróbki drewna miękkiego – sosny, świerka i topoli, natomiast frezów z węglika spiekanego – zarówno do obróbki miękkiego, jak i twardego drewna. Drugi podział frezów obejmuje narzędzia do obróbki powierzchni płaskich oraz do obróbki płaszczyzn.
Rodzaje frezów i ich wykorzystanie
Obróbka drewna polega na wykonywaniu w jego powierzchni rowków, żłobień, wgłębień czy wycinania otworów o odpowiednim kształcie, głębokości i kształcie krawędzi. Może dotyczyć powierzchni bocznej, krawędzi lub powierzchni płaskiej. Między innymi dlatego rodzaje frezów są tak różnorodne. Pod względem kształtu powierzchni tnących można je podzielić na:
- tarczowe,
- krążkowe,
- walcowe i walcowo – czołowe,
- ślimakowe – przeznaczone do wyrobu zębów kół zębatych,
- palcowe,
- kątowe,
- frezy trzpieniowe.
Tak duża różnorodność spowodowana jest faktem, iż bardzo zróżnicowane jest ich zastosowanie – frezy są powszechnie używane w przemyśle, i nie tylko do wycinania otworów, ale też do dużo bardziej skomplikowanych prac.
Frezy trzpieniowe
Frezy trzpieniowe to bardzo obszerna kategoria frezów używanych do żłobienia i profilowania drewna. Można za ich pomocą wykonać otwory, wypusty, oraz zaokrąglić krawędzie drewna. Frezy trzpieniowe obejmują następujące rodzaje:
- frezy trzpieniowe z ostrzami spiralnymi – zbudowane jest z jednego do czterech ostrzy skrawających. To jeden z najbardziej wytrzymałych rodzajów frezów, który odznacza się wyjątkowo długą żywotnością;
- frezy trzpieniowe z ostrzami prostymi – frez taki wyposażony jest w ostrza proste, od dwóch do czterech, wykonane ze stali lub węglików. Przeznaczenie frezów z ostrzami prostymi obejmuje wycinanie i wiercenie po linii krzywej;
- frezy trzpieniowe profilowe – do produkcji frezów profilowych używa się węglików drobnoziarnistych, które sprawdzają się do twardszych materiałów drewnopochodnych i litego drewna oczywiście.
Trzpieniowe frezy do drewna mają różną średnicę trzpienia – waha się ona od 3 do nawet 30 mm, wybierając model należy więc zwrócić uwagę na ten parametr.
Frezy nasadzane
Wykorzystywane są bardzo powszechnie wraz z frezarkami dolnowrzecionowymi. Ten rodzaj frezu wyposażony jest w otwór służący do mocowania na wrzeciona frezarki, wykorzystuje się go do drewna i materiałów drewnopochodnych. Ma szerokie zastosowanie – służy do wykonywania rowków, wręgów i powierzchni płaskich.
Frezy diamentowe
To najbardziej wytrzymałe i jedne z najdroższych frezów na rynku, przeznaczone dla profesjonalistów. W przypadku frezów diamentowych szczególnie ważna jest klasa i model używanej frezarki oraz jej odpowiednia prędkość obrotowa. Pokryte płytką diamentową frezy przeznaczone są do pracy ciągłej – produkcji krzeseł, stołów, szaf i innego rodzaju mebli w zakładach stolarskich.
Frezy kątowe
Przeznaczone do obróbki bocznej, ich ostrza znajdują się na dwóch powierzchniach stożkowych i mają postać zębów. Pozwalają na bardzo precyzyjną obróbkę drewna na dwóch, ustawionych pod różnymi kątami względem siebie płaszczyznach, przeznaczone są do wykonywania rowków trapezowych oraz kątowych.
Frezy walcowe
To typ frezów wyposażony w krawędzie tnące po bokach, przypominają wiertło do wiertarki. Wyróżniamy wśród nich frezy walcowe i frezy walcowo – czołowe, które mają dodatkowo krawędzie tnące na czole. To raczej tanie frezy, które nadają się do prac nie tylko w profesjonalnych zakładach stolarskich, ale również w warsztacie majsterkowicza.
Co jeszcze warto wiedzieć?
Frezy, nawet te wykonane z twardego materiału obrabiającego, w wyniku pracy z powierzchniami drewnianymi, z czasem mogą ulec stępieniu. A tępe ostrza nie nadają się do wysokiej jakości, precyzyjnej pracy. Należy je więc naostrzyć używając szlifierki. Jeśli jednak masz frezy diamentowe lub takie o skomplikowanej budowie, zleć ich ostrzenie specjaliście.
Podsumowanie
Frezy to ogromnie zróżnicowana kategoria narzędzi, które różni materiał wykonania, kształt, wielkość oraz przeznaczenie. Dlatego zakup odpowiedniego frezu nie zawsze jest prosty, zwłaszcza dla początkujących.