Czym są frezy do metalu?
Frezy do metalu są wieloostrzowymi narzędziami wykorzystywanymi do obróbki zgrubnej, inaczej nazywanymi narzędziami skrawającymi, wykonującymi ruch obrotowy osiągany dzięki frezarce. Używa się ich zarówno do obróbki powierzchni płaskich, jak i kształtowania elementów metalowych. Cechą, która wyróżnia je na tle innych rodzajów frezów, jest ich wytrzymałość osiągana poprzez wykorzystanie do ich produkcji specjalistycznych materiałów.
Budowa frezów do metalu
Frezy, w zależności od ich przeznaczenia, wykonane mogą być z materiałów takich jak:
- stal szybkotnąca – najważniejszą zaletą stali szybkotnącej jest jej wysoka wytrzymałość na obciążenia dynamiczne i udarowe. Jest więc najczęściej wykorzystywana do produkcji frezów kryształowych i wierteł oraz frezów o niewielkich wymiarach;
- diament – frezy diamentowe są wyjątkowo twarde i trwałe. Wykorzystuje się je przede wszystkim do obróbki metali niezależnych (inaczej – kolorowych, to wszystkie rodzaje metali poza żelazem);
- węglik spiekany – stanowi niezwykle twarde i odporne na zmienność siły i prędkości frezowania połączenie wolframu, chromu i tytanu. Frezów z węglika spiekanego używa się do obróbki stali o wysokiej twardości – ok. 60 HRC;
- spiek twardy – powstaje z połączenia stali proszkowej i środków spajających – im tych środków więcej, tym bardziej odporny na obciążenia dynamiczne jest frez. Ze spieku twardego wykonuje się na przykład płytki przestawne wieloostrzowe;
- spiek ceramiczny – to kruchy materiał, stosuje się go do wyrobu frezów używanych do pracy bez siły zmiennej.
Zastosowanie frezów do metalu
Frezy wykorzystywane są do:
- wykonywania rowków,
- wykonywania otworów,
- cięcia aluminium i stopów aluminiowych,
- obróbki metali lekkich i ciężkich,
- frezowania stali konstrukcyjnej,
- obróbki stali hartowanej,
- znajdują zastosowanie w obróbce powierzchni płaskich i o złożonych kształtach, do obróbki skrawaniem i obróbki wykańczającej,
Aby jednak móc pracować frezami efektywnie, należy poprawnie dopasować rodzaj frezów do specyfiki wykonywanej pracy. Po pierwsze więc trzeba precyzyjnie określić jaki materiał będzie skrawany i dobrać do niego frez wykonany z właściwego materiału, a po drugie – dopasować rodzaj frezu do oczekiwanego efektu. Inne frezy bowiem będą miały zastosowanie w przypadku gdy chcemy wykonać otwór, a inny, gdy planujemy wykonać rowki o skomplikowanych kształtach.
Rodzaje frezów do metalu
Frezy różnią się między sobą nie tylko rodzajem materiału, z którego zostały wykonane, ale również sposobem montażu na frezarce i kształtem ostrza – i te cechy obejmuje kolejny podział frezów. W ten sposób wyróżniamy frezy do metalu następujących rodzajów:
- frezy trzpieniowe – ich nazwa pochodzi od trzpienia, za pomocą którego łączone są one z frezarką. Wyróżniamy ich siedem rodzajów: N – wyposażone w ostrza spiralne biegnące pod kątem 30 stopni. Używa się ich do obróbki stali konstrukcyjnej i jej stopów oraz metali szlachetnych krótkowiórowych; frezy typu NRF – mają małe lub płaskie rozdzielacze wiórów; frezy typu NH – mają ostrza spiralne ułożone pod kątem 45 stopni. Umożliwiają obróbkę materiałów wysokostopowych; frezy trzpieniowe typu WR – używane do obróbki metali miękkich, są wyposażone w grube rozdzielacze wiórów; frezy W – używa się ich do obróbki miękkich metali; trzpieniowe frezy typu H – mają spiralne ostrza ułożone pod kątem 55 stopni, są bardzo wytrzymałe i wykorzystywane w obróbce stali hartowanej; frezy typu NR – mają owalne, cienkie rozdzielacze wiórów, używane w obróbce stali;
- frezy walcowe – określane tak ze względu na geometrię ostrzy. Walcowe frezy do metalu mają liczne ostrza ułożone na powierzchni bocznej. Używa się ich do obróbki metali ciężkich i do płaszczyzn;
- frezy tarczowe – umożliwiają wykonywanie głębokich rowków. Są niezwykle wytrzymałe i odporne na wielogodzinną pracę, wykorzystuje się je do obróbki aluminium, stali i stopów stali z węglem (tzw. staliwa). Dostępne są modele bez i z rozdzielaczem wióra;
- frezy palcowe – płaskie, z promieniem, kuliste, frezy czołowe, frezy walcowo – czołowe i inne – ta grupa frezów obejmuje kilkadziesiąt różnorodnych wariantów umożliwiających wykonanie żłobień, nacięć czołowych i wgłębień;
- frezy kątowe – ich ostrza rozmieszczone są na dwóch płaszczyznach o stożkowatym kształcie, dzięki czemu możliwe jest równoczesne frezowanie dwóch nachylonych względem siebie powierzchni;
- frezy piłkowe – swoją budową frezy piłkowe przypominają tarcze wyposażone w zęby, służą do wykonywania nacięć i rowków. Są to frezy nasadzane;
- warto też wiedzieć, że dostępne są frezy wyposażone w ostrza centralne i bez nich. Który z nich wybrać? Z pewnością praca frezem bez ostrzy centralnych jest trudniejsza, bowiem nie zagłębiają się one dobrze w powierzchni obrabianego materiału
Jakie frezy do metalu wybrać?
Wybór frezu do metalu może okazać się bardziej skomplikowany niż wydaje się na pierwszy rzut oka. Należy bowiem określić i wziąć pod uwagę nie tylko rodzaj mocowania na frezarce, ale również typ obrabianego materiału i oczywiście rodzaj pracy, jaką narzędzie ma wykonać. Na szczęście wybór jest bardzo szeroki i każdy znajdzie taki model frezu, który spełni jego oczekiwania, z pewnością jednak nie warto oszczędzać na jakości narzędzi.